Xà sàng tử hay còn gọi là giần sàng hay xà sàng thực mà xưa kia đã có rất nhiều người phải bỏ mạng để hái được loại thảo dược này. Bởi vốn dĩ xà sàng tử là một trong những vị thảo dược có mặt trong rất nhiều bài thuốc chữa bệnh phụ khoa có thể hỗ trợ và chữa một số bệnh ở đàn ông kể cả phụ nữ khó nói ra như sinh lý.
Nhận biết xà sàng tử
Đặc điểm
Xà sàng tử còn gọi là xà sàng thực là quả chín phơi hay sấy khô của cây xà sàng có tên thực vật là Cnidium monnieri (L) Cusson, thuộc cây thân thảo thuộc họ hoa tán. Là cây thân mềm phân nhiều nhánh có độ cao chỉ chưa tới 1m. Lá mọc so le sẻ nhọn khá giống lá đinh lăng nếp. 2 mặt nhẵn mịn không lông và mềm.
Hoa xà sàng mọc thành cụm nhỏ từ 7-10 bông phân nhánh trên một cụm cách đều màu trắng có nhị dài vươn ra, thường mọc trên ngọn cành. Mùa đam hoa ra quả rơi vào mùa hạ.Quả xà sàng dạng bế đôi hình trái xoan, hơi dẹt ở 2 cạnh và nhẵn có cạnh lồi dầy. Trong hạt có chứa tinh dầu nên đây là bộ phận được dùng làm dược liệu chữa bệnh..
Cây thường phân bố ở phía Bắc nước ta như Hà Giang, Nghệ An, Thanh Hóa…Tuy nhiên đối với người dân thì xà sàng như là cỏ dại bởi tốc độ sinh trưởng và phát tán khá mạnh, che lấp hết diện tích cây trồng nên hay thường bị phá bỏ. Cây xà sàng thường được thu hoạch lấy quả. Vào cuối mùa hạ người ta thường chặt hết xà sàng đem phơi khô, sau đó đập đểcho bung hạt.
Thành phần dược tính
- Thành phần hóa học
Tinh đầu: Với tỷ lệ 1.3% có mùi hắc đặc biệt. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là chất L. pinen, camphen và bocnylisovalerianat. Chất ostola tinh thể không màu. Chất dầu màu đen xanh có thành phần chủ yếu là 92,66% axìt béo khống no, 4,56% axit béo no và 0,38% chất không xà phòng hóa được, 3,27% glyxerin.
- Công dụng và liều dùng
Tính vị theo đông y: Vị cay đắng, tính bình, hơi có độc, vào 2 kinh thận và tam tiêu. Tác dụng cường dương, ích thận khử phong táo thấp, dùng chữa liệt dương, bộ phận sinh dục ẩm ngứa, phụ nữ lạnh tử cung, không có con, khí hư, xích bạch đới.
Các bài thuốc về công dụng của xà sàng tử
Tác dụng từ dịch chiết hạt xà sàng có tác dụng: chống rối loạn nhịp tim, chống dị ứng, an thần gây ngủ, ức chế thần kinh, bổ thận tráng dương ở nam giới, phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ thời kỳ mãn kinh… Riêng đối với các bệnh liên quan đến phụ khoa, xà sàng tử có công dụng rất tốt trong điều chỉnh khí huyết làm ấm tử cung, có tác dụng kháng khuẩn rõ rệt ức chế đối với tụ cầu khuẩn vàng nhờn thuốc, trực khuẩn mủ xanh, trùng roi và một số loại nấm gây lở ngứa,…
Nên đọc: Cao ích mẫu điều hòa kinh nguyệt, trị huyết hư, huyết trắng
Xà sàng có vị cay đắng, tính ôn, quy vào kinh thận và tỳ nên thường được dùng để trị hay chữa các bệnh liên quan đến viêm nhiễm, mẩn ngứa âm hộ ở phụ nữ. Ngoài ra còn có tác dụng lợi tiểu và an thần giấc ngủ.
Các bài thuốc chữa bệnh từ xà sàng:
- Chữa mề đay: Đem giã nát quả xà sàng cùng với lá bạc hà, lá hy thiêm, khi giã thêm vào một ít muối sau đó chắt lấy nước để bôi lên vùng nổi mề đay hằng ngày.
- Viêm nhiễm âm đạo: viêm nhiễm âm đạo là do vệ sinh không kỹ hằng ngày hay dùng nước bẩn. Quần áo còn ẩm mốc thì việc xảy ra viêm nhiễm là thường. Để trị bệnh này cần dùng 15g xà sàng tử nấu nước sắc hơi loãng, sau đó dùng nước này để ngâm rửa vùng âm đạo.
- Chữa trĩ ngoại: Việc đi nặng quá khó khăn, đi đứng nhiều ở một tư thế hay dùng quá nhiều chất cay nóng, chất kích thích là nguyên nhân gây trĩ ngoại, một triệu chứng vô cùng bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt hằng ngày. Bài thuốc cần dùng 40g xà sàng tử, 40g cam thảo đem tán nhỏ trộn đều với nhay. Vo viên ngày uống 3 lần mỗi lần một viên 3gr.
- Ôn thận tráng dương: Việc mặc bệnh này sẽ làm giảm ham muốn quan hệ vợ chồng, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của các gia đình. Bài thuốc sử dụng hiệu quả trị dứt điểm bằng xà sàng tử, ngũ vị tử, thỏ ty tử; liều lượng bằng nhau đem đi sấy khô, tán bột vo thành viên bằng hồ giấm hoặc mật ong. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 – 30 viên.
- Chữa đau lưng: Việc gánh vác nặng quá sức hoặc tuổi cao, xương khớp không còn dẻo dai sẽ dễ bị mắc chứng bệnh về đau lưng, đau vai …. Dùng sừng hươu, bá tử nhân, thỏ ty tử, xà sàng tử, viễn trí, ngũ vị tử, nhục thung dung tất cả các loại bốc với liều lượng 1,6g bằng nhau tán thành bột vo viên hoặc để nguyên bột uống sau bữa ăn, mỗi lần 20gr.
- Trị nấm âm hộ, nấm ngứa, chảy dịch vàng, nâu có mùi: dùng xà tử 500g, Thanh đại 250g, dầu cá 50g, vaselin lượng vừa đủ để chế thành cao sau đó dùng hỗn hợp này để bôi mgoài, mỗi tuần bôi 2 – 4 lần, kiên trì từ khoảng 2 tháng để thấy kết quả rõ rệt.
- Chữa bệnh tử cung lạnh, không thụ thai: Xà sàng tử 12g, ba kích 12g, ngũ vị tử 8g, phá cố chỉ 8g, nhục quế 8g; tất cả tán thành bột mịn, có thể làm thành viên, mỗi ngày uống 24g với nước sắc cây tơ hồng sao 30g làm thang.
- Trị viêm phế quảng hay đau họng, nuốt nước miếng đau, khó chịu: Dùng chất chiết xuất từ quả xà sàng tử, mỗi lần uống 80ml. Dùng 3 lần/ngày.
- Chữa ngứa tai: Xà sàng tử 10g, hoàng đằng 4g, Khinh phấn 1g, tán nhỏ hỗn hợp trên trộn đều thổi vào tai. Ngày 1-2 lần sẽ giảm ngứa.
- Chữa bạch đới khí hư: Xà sàng tử, phèn chua – 2 vị bằng nhau, tán nhỏ, nấu hồ trộn vào làm thành viên bằng quả táo, bọc lụa hay gạc đặt vào âm hộ, thấy nóng bỏ ra. Có thể sắc nước để rửa.
- Trị yếu sinh lý bằng rượu vạn năng: Rượu van năng khá là hiệu quả trong việc bị yếu sinh lý ở nam giới. Viêc sử dụng mỗi ngày một ly nhỏ rượu từ xà sàng tử và các vị thuốc khác thường xuyên sẽ giúp tăng cường sinh lực ở nam giới hơn.
- Chữa viêm âm đạo do trùng roi: Xà sàng tử 30g, hoàng bá 9g, tán thành bột mịn, trộn với glycerogelatin làm thành thỏi nặng 2g, mỗi ngày đặt 1 thỏi vào âm đạo
- Chữa bộ phận sinh dục lở ngứa: Dùng xà sàng tử, lá sen, bèo ván – mỗi thứ 1 nắm, nấu thành nước xông và rửa (theo Nam dược thần hiệu) hoặc dùng xà sàng tử 30g, bạch phàn 6g sắc nước rửa (theo Tần Hồ tập giản phương).
Mời đọc: Sơn thù du chữa kinh nguyệt không đều, thận hư, yếu sinh lý, đái rắt.
Cách sử dụng cây xà sàng tử
Cách ngâm rượu vạn năng : Xà sàng tử 5g, Thỏ ty tử 15g, Nhục dung 15g, Ngưu tất 5g, Đỗ trọng 15g, Sơn thù 15g, Ngũ vị tử 5g, Kỷ tử 15g, Nhân sâm 5g, Xa tiền tử 5g, Bạch linh 15g, Mạch môn 5g, Xương bồ 5g, Sinh địa 5g, Nữ trinh tử 15g, Toả dương 15g, Long nhãn 30g, Đại táo 120g, Cam thảo 3g, Nhục quế 2g.
Các vị trên ngâm với 2 lít rượu trắng hay rượu nếp trên 40 độ trong thời gian khoảng 1 tháng là có thể sử dụng được. Nên uống trước bữa ăn ngày 1-2 lần, 1 chén nhỏ. Không nên lạm dụng để nhâm nhi, nhậu vì các vị thảo dược tinh chế đủ để chữa bệnh, không nên dùng quá liều dễ gây tác dụng phụ.
Đọc thêm: Rau Sam chữa khí hư, tiểu dắt, tiểu đường, sơ vữa động mạch, kiết lỵ.
Lưu ý khi sử dụng cây xà sàng chữa bệnh phụ khoa
- Xà sàng có thể được tìm thấy dễ dàng do mọc dại nhưng khi có ý định sử dụng như một bài thuốc cho điều trị phụ khoa, chúng ta cần phải tham khảo kỹ thông tin về liều lượng, cách sơ chế từ các bác sĩ, lang y có kinh nghiệm và chuyên môn, không nên quá lạm dụng gây hậu quả nặng nề hơn về bệnh.
- Dược liệu từ cây cối, lá tự nhiên hiện nay tràn lan trên thị trường với chất lượng kém, nguồn gốc không rõ ràng, ảnh hưởng tới sức khỏe bệnh nhân, khi sử dụng loại thảo dược này, bệnh nhân cần lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc, tránh mua thuốc trôi nổi trên thị trường dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe.
- Xà sàng tử là vị thuốc giúp đẩy lùi các bệnh phụ khoa hiệu quả. Tuy nhiên, để đạt được tác dụng tốt nhất, cần kết hợp xà sàng với nhiều loại thảo dược khác nhau. Do đó, chị em vẫn cần tới các đơn vị khám chữa bằng Đông y để được tư vấn và kê đơn phù hợp.
Hiện nay ở các tiệm đông y, hiệu thuốc đều có bán xà sàng tử tuy nhiên để nhận biết thật giả rất khó và dễ bị trộn lẫn với nhiều loại tạp chất. Chính vì thế, để chữa bệnh cần tìm đúng loại thảo dược và còn mới, không mốc, hư. Nên tìm hiểu kỹ các cơ sở uy tín trước khi bỏ tiền tiêu dùng.
Nguồn: https://binhngamruouhanquoc.com/